ต่อมลูกหมากคืออะไร?
ต่อมลูกหมากเป็นอวัยวะที่มีเฉพาะเพศชาย ต่อจากกระเพาะปัสสาวะมาทางท่อปัสสาวะ ทำหน้าที่ที่สำคัญ 2 ประการ คือ หุ้มรอบท่อปัสสาวะ จึงถือว่าเป็นทางผ่านของปัสสาวะ และหน้าที่ผลิตน้ำหล่อเลี้ยงเชื้ออสุจิ บางคนมีความเข้าใจสับสนกับลูกอัณฑะ ซึ่งอยู่ในถุงอัณฑะ ต่อมลูกหมากวางอยู่ในส่วนลึกของร่างกาย มิอาจจะเห็นได้จากภายนอก ถ้าจะคลำดูต่อมลูกหมากแพทย์ จะต้องสวมถุงมือล้วงเข้าทางรูทวารหนัก จึงจะคลำได้ เซลล์ของต่อมลูกหมาก เจริญเติบโตอยู่ได้ด้วยฮอร์โมนเพศชาย
ต่อมลูกหมากโตได้อย่างไร
ผู้ชายเมื่อสูงอายุขึ้นพบว่าต่อมลูกหมากโตขึ้นทุกคน แต่จะโตมากน้อย หรือโตเร็ว ช้า ต่างกัน สาเหตุที่แท้จริงของต่อมลูกหมากโตนั้นยังไม่อาจจะบอกได้ชัดเจนแต่ทราบว่า น่าจะเป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเพศร่วมด้วย
ต่อมลูกหมากโตมีอาการอย่างไร
อย่างที่กล่าวมาในตอนต้นว่าต่อมลูกหมากจะหุ้มรอบท่อทางเดินปัสสาวะ ดังนั้นเมื่อต่อมลูกหมากโตขึ้น จึงทำให้ขบวนการขับถ่ายปัสสาวะผิดปกติ โดยอาจจะสังเกตได้มีปัสสาวะลำเล็กลง พุ่งไม่แรง ปัสสาวะช้า รอนานกว่าจะออก นานกว่าจะสุด ปัสสาวะคิดว่าสุดแล้วยังมีปัสสาวะเล็ดออกมาอีก ปัสสาวะแล้วรู้สึกว่าไม่หมด ยังค้างอยู่อีก ปัสสาวะบ่อยโดยเฉพาะอย่างยิ่งต้องตื่นมาปัสสาวะคืนละหลาย ๆ ครั้ง บางคนถึงขั้นปัสสาวะไม่ออกต้องมาสวนปัสสาวะก็มี หรือบางคนมีปัสสาวะตกค้างอยู่มากเป็นเวลานานจนเกิดนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ หรือไตวายก็พบได้
ต่อมลูกหมากโตแบบธรรมดา..รักษาไม่ยาก
ดังที่กล่าวมาแล้วว่าต่อมลูกหมากโตเป็นปกติของชายวัยสูงอายุ ดังนั้นผู้ที่มีอาการจนรบกวนต่อการใช้ชีวิตประจำวัน หรือแทบจะไม่ได้พักผ่อนเพราะปัสสาวะบ่อย หรือปัสสาวะลำบากมาก ควรจะได้รับการตรวจรักษา ทั้งนี้เพื่อลดการเกิดอาการแทรกซ้อนของต่อมลูกหมากโต เช่น ปัสสาวะไม่ออก การอักเสบจากปัสสาวะตกค้าง หรือไตวาย
เมื่อแพทย์ซักประวัติ ตรวจร่างกายแล้ว แพทย์จะตรวจทางทวารหนักคลำดูต่อมลูกหมาก ว่าโตมากน้อยเพียงใด มีความแข็งที่ผิดปกติที่อาจจะส่อไปในทางมะเร็งหรือไม่ นอกจากนั้น อาจพิจารณาส่งปัสสาวะตรวจดูว่ามีการอักเสบ ติดเชื้อ หรือมีเม็ดเลือดแดงปนหรือไม่ ถ้ามีอาจจะต้องเอ็กซเรย์ และส่องกล้องตรวจดูกระเพาะปัสสาวะ การตรวจเลือดดูค่า พี เอส เอ (PSA) จะช่วยดูว่ามีโอกาสเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากหรือไม่
การรักษา ถ้าอาการไม่มากนักสามารถใช้ยารับประทานได้ ช่วยให้อาการดีขึ้นได้ ซึ่งแพทย์จะดูความเหมาะสมว่าควรใช้ยาตัวใด ถ้าอาการมากมีข้อบ่งชี้ที่จะต้องทำการผ่าตัด แพทย์จะแนะนำให้ทำการผ่าตัดต่อไป แต่การผ่าตัดต่อมลูกหมากจะทำผ่านทางกล้อง โดยสอดกล้องเล็ก ๆ เข้าไปทางท่อปัสสาวะ ใช้เครื่องมือช่วยทำผ่าตัด ถ้าไม่มีอาการแทรกซ้อนจะนอนโรงพยาบาลเพียง 4-5 วัน แต่ถ้าไม่ต้องการทำผ่าตัดด้วยวิธีนี้ก็อาจจะใช้วิธีการอื่น เช่นการใช้เลเซอร์ คลื่นความร้อน เป็นต้น แต่จากประสบการณ์ของผู้เขียนที่ได้ทำการรักษาโรคนี้มานาน พบว่าการใช้คลื่นความร้อนได้ผลไม่ค่อยดี ส่วนเลเซอร์จะดีกว่า
มะเร็งต่อมลูกหมาก
มะเร็งต่อมลูกหมากพบได้เช่นกัน สาเหตุยังไม่ทราบแน่ชัด เหมือนเช่นมะเร็งของอวัยวะอื่น จากข้อมูลของคนไทยมักจะพบเมื่ออายุ 50 ปี ขึ้นไป
มะเร็งของต่อมลูกหมากระยะเริ่มแรกจะไม่มีอาการใด ๆ เลย สามารถพบได้จากการตรวจเช็คร่างกายเท่านั้น โดยแพทย์ตรวจทางทวารหนัก และเจาะเลือดตรวจ ตรวจยืนยันด้วยการตรวจชิ้นเนื้อ
มะเร็งที่มีอาการนั้นแสดงว่าโรคลุกลามมากแล้ว โดยอาจจะกดท่อปัสสาวะ ทำให้มีอาการคล้ายต่อมลูกหมากโตแบบธรรมดาก็ได้ หรือถ้าลุกลามมากขึ้นจะมีการกดท่อไตทำให้ไตวาย บวมตามขา ตามตัว เมื่อมีการกระจายตัวมักจะปวดกระดูก กระดูกหัก กระดูกสันหลังทรุด จนในที่สุดจะเป็นอัมพาต และเสียชีวิตได้
มะเร็งต่อลูกหมากก็รักษาหายได้
มะเร็งต่อมลูกหมากระยะเริ่มแรกสามารถรักษาหายขาดได้ โดยการผ่าตัดเอาต่อมลูกหมากออก ซึ่งจะทำให้หายขาดได้ ทำให้ผู้ป่วยมีอายุยืนยาวเช่นเดียวกับคนในวัยเดียวกันที่ไม่ได้เป็นมะเร็ง ถ้าสุขภาพไม่เหมาะกับการผ่าตัดก็สามารถพิจารณาฉายรังสี ทำให้ผลการรักษาอยู่ในเกณฑ์ดีเช่นกัน
ถ้ามะเร็งลุกลามหรือกระจายตัวแล้วไม่สามารถให้การรักษาที่ทำให้หายขาดได้ โดยทำได้เพียงการรักษาประคับประคองไม่ให้ต้องทุกข์ทรมาน โดยการใช้ยายับยั้งการทำงานของฮอร์โมนเพศชาย หรือตัดเอาอัณฑะซึ่งเป็นแหล่งหลักในการผลิตฮอร์โมนเพศชายออก
ท่านไม่สามารถทราบได้เองว่ามีมะเร็งหรือไม่ อย่ารอให้อาการของมะเร็งเกิดขึ้นก่อนจึงจะมาพบแพทย์ ผุ้ชายที่มีอายุเกิน 50 ปี จึงควรมาปรึกษาแพทย์ทางเดินปัสสาวะเพื่อตรวจเช็คต่อมลูกหมาก และจะได้ทำการรักษาทันท่วงที
โดย : ศ.น.พ. วชิร คชการ
ขอบคุณบทความจาก : http://www.osknetwork.com/modules.php?name=News&file=article&sid=1842
