เมื่อเกิดอาการจากการเจ็บป่วยจากโรคหัวใจ แน่นอนว่าผู้ป่วยทุกคน จะไปหาแพทย์เพื่อการดูแลรักษาอาการที่เกิดขึ้น หลังจากการรักษาพยาบาล จนไม่มีอาการหรือโรคถูกควบคุมได้แล้ว ความสำคัญของการดูแลสุขภาพ อย่างต่อเนื่องเป็นเรื่องที่มักจะไม่ได้รับการเอาใจใส่ทั้งในด้านของแพทย์และ คนไข้ในความเป็นจริงแล้วหลังจากป่วยด้วยโรคหัวใจแล้วประสิทธิภาพ ของร่างกายและจิตใจของผู้ป่วยจะอยู่ในภาวะที่ไม่ปกติการที่จะทำให้ ประสิทธิภาพร่างกายและจิตใจผู้ป่วยกลับมาสู่ภาวะปกติได้อีกครั้งหนึ่งนั้น จำเป็นที่จะต้องมีกระบวนการของการฟื้นฟูหัวใจ (cardiac rehabilitation) ซึ่งมีระบบและขั้นตอนต่าง ๆ เข้ามาเสริม โดยมีจุดมุ่งหมายที่จะทำให้ผู้ป่วย นั้นสามารถที่จะกลับมามีร่างกายและจิตใจที่มีประสิทธิภาพ สามารถปฏิบัติ ภารกิจต่าง ๆ ได้ตามปกติรวมถึงการป้องกันไม่ให้เกิดโรคซ้ำ (secondary prevention)
ปัจจุบันนี้ขอบเขตของ cardiac rehabilitation ยังครอบคลุม ไปถึงกระบวนการในการดูแลสุขภาพก่อนการเกิดโรคในคนที่มีปัจจัยเสี่ยงสูง เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดโรคขึ้นได้(primary prevention) Optimum medical management น่าจะเป็นสิ่งที่เหมาะสมที่สุด ในการดูแลรักษาผู้ป่วยกลุ่มโรค atherothrombosis ก่อนและหลัง reperfusion or revascularization, optimum medical management นั้นที่สำคัญ
1. การ prescribe ยาชนิดต่าง ๆ เพื่อควบคุมอาการและควบคุม ปัจจัยเสี่ยง (risk factors) กระบวนการนี้เป็นสิ่งที่ง่ายได้รับการปฏิบัติโดย แพทย์ทุกคนที่พร้อมจะสั่งยาให้ผู้ป่วยอยู่แล้ว ปัญหาที่สำคัญที่จะทำให้ผู้ป่วยเห็นความสำคัญในการที่จะต้องรับประทาน ยาต่าง ๆ หลายชนิดเป็นประจำสม่ำเสมอนั้น เป็นสิ่งที่มักจะถูกละเลยโดยแพทย์ซึ่งมักจะ ไม่ค่อยเน้นถึงความสำคัญนี้
2. Lifestyle modification เป็นส่วนที่สำคัญที่สุดที่มักถูกละเลย จากผู้ป่วยและแพทย์แพทย์จะต้องเป็นผู้ให้ความรู้และชี้ประโยชน์และ เป็นตัวอย่างที่ดีแก่ผู้ป่วย สิ่งที่ยิ่งยากต่อการที่จะทำให้เกิดผลสำเร็จคือ ส่วนของผู้ป่วยที่จะต้องเป็นผู้ปฏิบัติเองในกระบวนการของ lifestyle modification
ซึ่งได้แก่ การลดน้ำหนัก การ ควบคุมการรับประทานทั้งชนิดและปริมาณ อาหาร รับประทานยาที่จำเป็นให้สม่ำเสมอ เป็นประจำ และประการสำคัญสุดคือการต้อง ออกกำลังกาย ซึ่งเป็นสิ่งที่ยากต่อการปฏิบัติ ให้เป็นกิจวัตรประจำวัน
กระบวนการของ lifestyle modification นี้คือภาระงานของการฟื้นฟูหัวใจ (cardiac rehabilitation) เป็นภาระงานที่ไม่ สามารถจะทำให้สำเร็จได้ด้วยคน ๆ เดียว งาน cardiac rehabilitation จะสำเร็จได้ด้วยดีจะต้อง ประกอบด้วยการปฏิบัติงานเป็นทีมของบุคลากร ทางการแพทย์ซึ่งประกอบด้วย แพทย์ประจำตัว ผู้ป่วย แพทย์โรคหัวใจ พยาบาล แพทย์เวชศาสตร์ ฟื้นฟูและนักกายภาพบำบัดซึ่งทำงานด้านนี้ โดยตรง โภชนากร จิตแพทย์และที่สำคัญที่ มักจะถูกมองข้ามคือญาติผู้ดูแลผู้ป่วย ถึงแม้ cardiac rehabilitation จะเป็นส่วนสำคัญในการ ดูแลรักษาผู้ป่วยโรคหัวใจ แต่จากสถิติของ ประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกนั้นผู้ป่วยที่สามารถเข้าถึง บริการของ cardiac rehabilitation ได้นั้นมีเพียง ประมาณ 30% ของผู้ป่วยโรคหัวใจ อุปสรรคที่ สำคัญก็คือการที่ทุกส่วนของผู้เกี่ยวข้องทั้งหมด ทั้งบุคลากรทางการแพทย์เอง รวมทั้งผู้ป่วยและ ญาติยังมีความเข้าใจน้อยและยังไม่ได้ทราบ ประโยชน์ที่แท้จริง
โดย : พล.อ.นพ.ประวิชช์ ตันประเสริฐ
ขอบคุณบทความจาก : http://www.thaiheart.org/images/How_important_is_Cardiac_rehab.pdf
