“ถ้าเป็นงานที่ไม่ได้ใช้แรงมากนัก หรือไม่ได้อยู่ในที่แออัด หรือเต็มไปด้วยสารเคมี และแม่เป็นคนแข็งแรงดี ไม่ได้ป่วยไข้ ก็ไม่น่ากังวลค่ะ ขนาดคนใกล้คลอดบางรายยังทำงานได้อย่างคนปกติเลย”
เวลาทาครีมแก้ท้องลาย ตัวยาจะซึมผ่านผนังหน้าท้องไปถึงลูกไหมคะ แล้วต้องทาอย่างไรจึงจะปลอดภัยคะ
"ถ้าเป็นครีมแก้ท้องลายก็ไม่น่ามีอันตรายใดๆ หรอกค่ะ แต่ถ้าเป็นตัวยาที่มีส่วนผสมของสารเคมี ยิ่งถ้าเป็นการทาบริเวณหน้าท้องโดยตรงก็ต้องระวังหน่อย เพราะตัวยาบางชนิดอาจซึมผ่านทางหน้าท้อง ไปสู่กระแสเลือด และไหลไปสู่ทารกภายหลังได้ ฉะนั้นการใช้ยาใดๆ แม้จะเป็นยาทาก็ควรได้ปรึกษาคุณหมอที่ฝากครรภ์ก่อน อย่าซื้อมาทานหรือทาเอง”
มีวิธีอย่างไรบ้างในการคลายอาการปวดเมื่อยในแม่ตั้งครรภ์คะ ช่วงนี้รู้สึกปวดไปหมด เพราะยังต้องทำงานอื่นๆ ด้วย
“อาการปวดเมื่อยปวดในแม่ตั้งครรภ์มักเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เนื่องจากฮอร์โมนต่างๆ ในร่างกายเกิดการเปลี่ยนแปลง ทำให้มีลักษณะของเส้นเอ็นต่างๆ ถูกยืดขยายมากขึ้น ทำให้ปวดเมื่อยได้ง่าย นอกจากนั้นยังอาจเกิดจากการทำงานหนัก ยกของหนักๆ ถ้าเป็นเพราะสาเหตุดังกล่าว ก็ต้องพักผ่อนให้เพียงพอ ก็จะช่วยให้หายปวดเมื่อยได้”
ส่วนใหญ่คนที่มีริดสีดวงต้องผ่าคลอดอย่างเดียวหรือคะ คือสงสัยจากเพื่อนที่คลอดไปก่อน เขาก็เพิ่งผ่าคลอดค่ะ
"ปกติต้องให้คุณหมอเป็นคนพิจารณาค่ะว่าริดสีดวงที่เป็น ถ้าให้แม่คลอดเองจะกระทบต่อการคลอดหรือไม่ ซึ่งถ้าเห็นว่าถ้าให้แม่คลอด แม่อาจเจ็บ หรือทารกอาจติดเชื้อได้ ก็มักจะแนะนำให้ผ่าคลอดแทน แต่ถ้าเห็นว่าไม่เป็นอะไร และมีภาวะแทรกซ้อนใดๆ ที่เสี่ยงต่อการเบ่งคลอด ก็สามารถเบ่งคลอดได้ ส่วนการรักษาริดสีดวง ที่จริงก็รอหลังคลอดได้ แต่อย่างที่บอก ขึ้นอยู่ที่ความรุนแรงของริดสีดวงด้วย เพราะถ้าเกิดปล่อยไว้แล้วแตกขึ้นมา เชื้อจากริดสีดวงก็อาจกระจายไปสู่ทารกได้ ก็ต้องระวังเช่นกัน”
อาหารจำพวกใดที่ควรเน้นกินในช่วงตั้งครรภ์คะ ท้องแรกค่ะ ดีใจมาก อยากบำรุงลูกให้แข็งแรงจนคลอดค่ะ
"หลักๆ เลยก็คือธาตุเหล็ก ซึ่งจะช่วยให้ร่างกายของแม่ที่ตั้งครรภ์สามารถสร้างเม็ดเลือดเพิ่มมากขึ้น อาหารที่เหมาะสมก็เช่น ผักโขม แกงขี้เหล็ก และผักใบเขียวต่างๆ หรืออาจแนะนำให้ภรรยาทานยาเสริมธาตุเหล็กก็ได้ครับ แต่ก็ควรได้ปรึกษาคุณหมอด้วย
...อีกตัวที่จำเป็นแม่ตั้งครรภ์ ก็คือ โฟลิกแอซิด ซึ่งจะช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดความพิการของบางอวัยวะให้กับทารก โดยเฉพาะระบบประสาท ทั้งยังเป็นวิตามินที่จำเป็นต่อการสร้างอวัยวะต่างๆ ให้กับทารก ส่วนใหญ่เมื่อพาภรรยาไปฝากครรภ์ คุณหมอก็จะจัดโฟลิกมาให้ทานอยู่แล้ว ก็ทานตามที่คุณหมอสั่ง แล้วถ้าหมด ค่อยมาขอคุณหมอให้จัดเพิ่ม
...และที่จำเป็นอย่างยิ่งก็คือ แคลเซียม ซึ่งช่วยในการเจริญเติบโตของทารก และการทำงานของอวัยวะต่างๆ และยังช่วยลดอุบัติการณ์บางอย่างที่เกิดกับกระดูกของทารก เช่น โรคกระดูกพรุน นอกจากนี้ทารกเองก็ยังต้องการแคลเซียมจำนวนมากเพื่อไปสร้างอวัยวะต่างๆ แม่ตั้งครรภ์จึงต้องเน้นทานอาหารที่มีแคลเซียมเป็นพิเศษ โดยเฉพาะผักและผลไม้ อาจให้ภรรยาทานเป็นของว่างก็ได้
...ที่สำคัญคือ ควรให้ภรรยาได้ทานอาหารครบ 5 หมู่ และหลีกเลี่ยงอาหารมันๆ อาหารที่มีรสจัด ของดอง น้ำอัดลม และเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์”
อายุครรภ์ 5 เดือนแล้ว แต่ยังทำงานอยู่ค่ะ งานไม่ค่อยหนัก ส่วนใหญ่เป็นงานพิมพ์ นั่งเฉยๆ มากกว่า แต่จะมีผลอะไรกับทารกหรือไม่คะ
“ถ้าเป็นงานที่ไม่ได้ใช้แรงมากนัก หรือไม่ได้อยู่ในที่แออัด หรือเต็มไปด้วยสารเคมี และแม่เป็นคนแข็งแรงดี ไม่ได้ป่วยไข้ ก็ไม่น่ากังวลค่ะ ขนาดคนใกล้คลอดบางรายยังทำงานได้อย่างคนปกติเลย เพียงแต่ถ้ารู้สึกว่าหายใจเหนื่อย หอบ หรือจะหน้ามืด ก็ควรพักสักหน่อย และงานไหนที่ต้องออกแรงยกของ หรือเดินเป็นระยะไกลๆ ก็อาจวานให้เพื่อนร่วมงานช่วยเหลือก็ได้”
ข้างๆ บ้านชอบเผาขยะตอนเย็นๆ เวลาได้กลิ่น เหม็นมาก ขนาดปิดหน้าต่างหมดแล้ว ไม่รู้ว่าควันพวกนี้จะมีผลต่อทารกในครรภ์ไหมคะ
"ถ้าเป็นควันขยะก็อันตรายค่ะ ควรหลีกเลี่ยง อย่าสูดดม เพราะส่วนใหญ่เป็นควันที่เกิดจากการเผาสารเคมีต่างๆ ไม่ว่าพลาสติก โฟม หรือกระดาษ แม้จะไม่ส่งผลต่อทารกในทันที แต่ก็อาจสะสมจนเป็นอันตรายต่อทารกได้ ที่สำคัญคือตัวคุณแม่เอง เมื่อสูดดมเข้าไปมากๆ อาจทำให้มึน วิงเวียนศีรษะ และอาจหายใจไม่ออก ทางที่ดีอาจขอร้องให้ข้างบ้านช่วยนำขยะเหล่านั้นไปทิ้งแทนการเผาจะดีกว่า”
ดื่มน้ำอุ่นผสมน้ำผึ้งวันละแก้วจะมีผลต่อการตั้งครรภ์ไหมคะ คือปกติดื่มแบบนี้เป็นประจำ
“จริงๆ แล้วน้ำผึ้งมีประโยชน์ต่อแม่ตั้งครรภ์อย่างมาก เพราะมีส่วนประกอบของน้ำและคาโบร์ไฮเดรตซึ่งอยู่ในรูปของน้ำตาลฟรุกโตสและกลูโคสเป็นส่วนใหญ่ และมีกรด แร่ธาตุ วิตามินต่างๆ รวมอยู่ด้วย เช่น แคลเซียม แมกนีเซียม โปแตสเซียม ฟอสฟอรัส แต่ต้องเลือกเป็นน้ำผึ้งแท้ค่ะ เพราะน้ำผึ้งปลอมมักมีส่วนผสมเป็นน้ำตาลส่วนใหญ่ ที่สำคัญ ดื่มวันละแก้ว สองแก้วก็พอ หรือจะให้ดี ดื่มอุ่นๆ ตอนเช้าจะช่วยให้รู้สึกสดชื่นค่ะ”
ตั้งครรภ์เดือนที่สี่แล้วค่ะ ช่วงสัปดาห์แรกของเดือน รู้สึกแปลกๆ แถวเชิงกราน กดลงไปแล้วแข็งๆ เหมือนมีก้อน แต่ยังไม่ได้ไปตรวจ จริงๆ แล้วเป็นอันตรายหรือเปล่าคะ
"ถ้ากดลงไปแล้วเป็นก้อน ก็น่าเป็นห่วงค่ะ ควรไปพบคุณหมอเพื่อตรวจจะดีกว่า เพื่อจะได้ทราบว่าเป็นก้อนอะไรกันแน่ เพราะอาจเป็นถุงน้ำหรือซีสก็ได้ ซึ่งถ้าเป็นอย่างหลังก็อันตราย ต้องผ่าตัดออก หรือถ้าเป็นเนื้องอก ก็ต้องดูว่าเป็นเนื้องอกชนิดที่เป็นอันตรายหรือไม่ และต้องผ่าตัดทันทีหรือไม่ เพราะเนื้องอกอาจมีขนาดใหญ่แล้วไปดันเบียดส่วนต่างๆ ของหน้าท้อง ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนขึ้น ซึ่งเป็นอันตรายต่อการตั้งครรภ์ได้ แต่อย่างไรก็ดี แนวทางการรักษา คุณหมอก็คงจะพิจารณาดูตามความจำเป็นและความเหมาะสมด้วย แต่ทั้งนี้อยากให้คุณแม่ไปตรวจให้แน่นอนก่อน เพราะอาจไม่ได้เกิดจากทั้งถุงน้ำหรือซีสหรือเนื้องอกก็ได้ เช่น อาจแข็งจากการเกร็งหรือเป็นตะคริว เป็นต้น”
พ.ญ.นุสารี กิจวิกัย
สูติแพทย์
* ขอบคุณข้อมูลจาก : http://motherandchild.in.th/content/view/802/
