เส้นเลือดขอดบริเวณขา ถึงแม้จะไม่ได้มีอันตรายรุนแรงเหมือนกับโรคอื่น ๆ ทั่วไป แต่ก็ทำให้หลายคนสูญเสียความมั่นใจ เมื่อต้องใส่กางเกงขาสั้นหรือกระโปรงสั้น ๆ ในขณะที่บางคนอาจมีอาการปวด และเป็นแผลอักเสบร่วมด้วย
เส้นเลือดขอดหรือหลอดเลือดขอด เป็นโรคของหลอดเลือดดำ ที่พบได้บ่อยมาก โดยพบมากบริเวณขา น่อง บางรายพบไล่ขึ้นมาบริเวณต้นขา ปัญหาที่คนไข้มาพบแพทย์มี 2 ลักษณะคือ คนไข้มองเห็นเส้นเลือดโป่งออกมา มีลักษณะเขียวผิดปกติจึงมาพบแพทย์ และอีกลักษณะคือ คนไข้มีเส้นเลือดขอดและอาการปวดร่วมด้วย ดังนั้นต้องแยกให้ออกว่า มีอาการหรือไม่มีอาการ รวมทั้งต้องแยกคนไข้ที่มีปัญหาเส้นเลือดขอด เนื่องจากความผิดปกติตั้งแต่กำเนิดเพราะเป็นเนื้องอกของหลอดเลือด
สาเหตุของเส้นเลือดขอด เกิดจากหลายปัจจัยด้วยกัน ส่วนหนึ่งเกิดจากพันธุกรรม หรืออาชีพที่ต้องยืนนาน ๆ เช่น ครู อาจารย์ หรือแม้แต่แพทย์ผ่าตัดที่ต้องยืนนาน ๆ ก็พบได้เช่นกัน
ในกลุ่มที่มีอาการ มักจะปวดบริเวณขาหรือน่อง แต่จะไม่ปวดร้าว มักจะปวดหนัก ๆ เวลายืน หรือเดินนาน ๆ ปวดในช่วงเย็น ตอนเช้าอาการจะดีขึ้น คนไข้บางรายอาจมีอาการบวมร่วมด้วย ในกรณีมีผลแทรกซ้อนของหลอดเลือด ขาจะมีสีคล้ำขึ้น บริเวณข้อเท้ามีสีคล้ำเกิดจากการที่เลือดคั่งนาน ๆ แล้วเม็ดเลือดไหลออกไปนอกหลอดเลือด เมื่อเม็ดเลือดแตกจะมีสารบางอย่างไปเคลือบบริเวณผิวหนังทำให้มีสีคล้ำ
ดังนั้นในคนไข้ที่มีอาการรุนแรง จะพบว่า ผิวหนังเปลี่ยนสี เป็นแผลเรื้อรัง มีการอักเสบของเส้นเลือด และอาจมีการติดเชื้อ แผลบวมแดง อักเสบ ถ้ามีอาการแบบนี้แสดงว่ามีปัญหาจะต้องทำการรักษา
ก่อนที่จะทำการรักษาจะต้องวินิจฉัยสาเหตุให้แน่ชัดก่อน แพทย์จะทำการตรวจด้วยเครื่องอัลตราซาวด์ หรืออาจทำการเอกซเรย์ ฉีดสีเข้าหลอดเลือดดำร่วมด้วย
การรักษาที่สำคัญคือ การใส่ถุงน่องเฉพาะ เพื่อกดให้หลอดเลือดทำงานได้ดีขึ้น แต่ปัญหาของคนไทยคืออากาศร้อน ใส่ลำบาก ถ้าหาถุงน่องที่ใส่แล้วสามารถรัดให้ได้ความดันที่เลือดไหลเวียนกลับได้ดี อาการต่าง ๆ จะดีขึ้น แต่การใส่ถุงน่องจะไม่ทำให้ปัญหาหลอดเลือดดำหายไป ดังนั้นก็ต้องมาวินิจฉัยว่าหลอดเลือดดำตรงบริเวณไหนมีปัญหาบ้าง
ในกรณีที่ลิ้นในหลอดเลือดดำที่ป้องกันการไหลย้อนกลับเสีย ก็อาจใช้เลเซอร์เข้าไปทำลายข้างใน หรือถ้าเป็นมาก ๆ อาจต้องผ่าตัดออกไป ถ้าเส้นเลือดดำใหญ่ตันจะเป็นเรื่องใหญ่และอาจจะทำให้ลิ่มเลือดหลุดไปที่ปอด ทำให้เกิดเนื้อตายของปอด ทำให้เสียชีวิตได้ แพทย์ต้องให้ยากันการแข็งตัวของเลือด
เพราะฉะนั้นถ้าสาเหตุเกิดที่บริเวณหลอดเลือดดำลึกชั้นใน อาจใช้วิธีผ่าตัดแก้ไขลิ้นหลอดเลือดดำ หรือนำหลอดเลือดดำที่แขนมาใส่ทดแทนหลอดเลือดที่มีปัญหา ในรายที่ไม่สามารถแก้ไขได้อาจแนะนำให้ใส่ถุงน่อง ในกรณีที่มีความผิดปกติของหลอดเลือดดำที่ขาทางเชื่อมต่อระหว่างชั้นในและชั้นนอก รักษาด้วยการส่องกล้องตัดหลอดเลือดดำเชื่อมที่ผิดปกติได้ และถ้าเกิดจากสาเหตุของหลอดเลือดดำชั้นนอก อาจฉีดยาที่มีความเข้มข้นสูง เช่น กลูโคสเข้าไปที่หลอดเลือดที่ขอดโดยตรง หรือใช้เลเซอร์ เพื่อให้หลอดเลือดตีบและฝ่อ เพราะถ้าเป็นเรื่องของความสวยงาม สามารถฉีดยา ใช้เลเซอร์ หรืออาจใส่ถุงน่องเพียงอย่างเดียวได้
นอกจากนี้ยังมีข้อแนะนำสำหรับผู้ป่วยโรคเส้นเลือดขอด เวลานอนตอนกลางคืนให้ใช้หมอนหนุน 2 ใบรองขาบริเวณตั้งแต่ช่วงเข่าไปจนถึงปลายเท้าให้สูงขึ้นประมาณ 30 องศา จะทำให้เลือดไหลกลับได้ดี ส่วนกลางวันก็ใส่ถุงน่องช่วย
ในท้ายนี้ ต้องบอกว่าเส้นเลือดขอดเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยมาก แต่คนส่วนใหญ่ไม่เข้าใจ ถ้าเข้าใจว่าสาเหตุเกิดจากอะไร ดูแลและปฏิบัติตัวให้ถูกต้อง ไม่มีอาการเจ็บปวด ก็ไม่จำเป็นต้องไปรักษาให้เสียเงินและเจ็บตัว รวมทั้งไม่ต้องเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น.
ศ.นพ.จุมพล วิลาศรัศมี
* ขอบคุณข้อมูลจาก : https://ascannotdo.wordpress.com
