จอประสาทตาลอก จอตาลอก หรือ จอตาหลุดลอก (Retinal detachment) คือ ภาวะที่เกิดการแยกหรือลอกตัวของจอประสาทตาออกจากตำแหน่งเดิม ซึ่งโรคนี้สามารถพบได้ในคนทุกวัย
อาการจอประสาทตาฉีกขาด
โครงสร้างของตาเปรียบเสมือนกล้องถ่ายรูปที่มีเยื่อรับภาพ เรียกว่า จอตา หรือจอประสาทตา (Retina) คือ เนื้อจอประสาทตาที่รับภาพแล้วส่งสัญญาณไปแปรผลที่สมอง ซึ่งมีตัวโพรงกลาง เรียกว่าวุ้นตา ในคนอายุน้อยจะมีลักษณะขาวใสคล้ายไข่ขาว แต่ในคนอายุมากมักจะมีลักษณะเหลวลง ซึ่งการขยับบางส่วนของตาอาจมีแรงกระชากผิวประสาทตาให้เกิดการฉีกขาด เรียกว่า วุ้นตาเสีย จะเป็นได้ง่ายในคนที่มีสายตาสั้นมากและอายุมาก โดยสังเกตอาการได้ ดังนี้
- เห็นเหมือนมีฟ้าแล่บ หรือเห็นไฟกระพริบ
- มองเห็นจุดดำหรือเส้นสีดำๆ คล้ายเงาหยากไย่ลอยไปลอยมา
- ตามัว
- มีตระกอนดำๆ ในตา
- บางรายอาจมีเลือดออกในตา ซึ่งอาจจะเกี่ยวพันกับจอประสาทตาฉีกขาด แนะนำว่าควรพบจักษุแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยโดยเร็ว หากไม่รีบทำการรักษาอาจเสี่ยงถึงขั้นตาบอดได้
สาเหตุที่ทำให้เสี่ยงจอประสาทฉีกขาด
- สายตาสั้นมาก
- โรคประจำตัวเบาหวาน
- คนในครอบครัวมีภาวะจอประสาทตาลอก
- มีการติดเชื้อหรือการอักเสบภายในลูกตา
- มีเนื้องอกหรือมะเร็งที่เกิดขึ้นภายในลูกตา หรือแพร่กระจายมาจากส่วนอื่น
- การได้รับบาดเจ็บ หรือเกิดอุบัติเหตุที่ลูกตาอย่างรุนแรง
- เคยได้รับการผ่าตัดภายในลูกตา
- เป็นโรคเกี่ยวกับตา เช่น Retinoschisis (โรคจอประสาทตาหลุดลอกชนิดหนึ่ง)
วิธีการรักษา มีหลายวิธี ได้แก่
- หากเป็นไม่รุนแรงมากจะมีการรักษาด้วยการฉายแสงเลเซอร์ โดยการยิงเลเซอร์รอบรอยขาด ไม่จำเป็นต้องผ่าตัด หลังทำเสร็จสามารถกลับบ้านได้ทันที ไม่ต้องพักฟื้น
- การฉีดแก๊สเข้าไปในตา (Retinopexy) ร่วมกับการยิงเลเซอร์หรือจี้ด้วยความเย็น ซึ่งสามารถใช้ได้กับผู้ป่วยบางรายเท่านั้น
การผ่าตัด มี 2 วิธี
- การผ่าตัดจอประสาทตา (Scleral Buckling) โดยใช้วัสดุมาหนุนที่รอบนอกของดวงตาเพื่อช่วยดันให้ผนังดวงตากลับมาติดกับจอประสาทตา ซึ่งแพทย์อาจใช้การเลเซอร์หรือการจี้ด้วยความเย็นช่วยปิดรอยฉีกขาดควบคู่ไปด้วย
- การผ่าตัดที่ทาง รพ.พญาไท 2 เน้นจะเป็น การส่องกล้องผ่าตัดวุ้นตาและจอประสาทตา (vitrectomy Machine) คือ คนไข้จะได้รับยาดมสลบก่อนผ่าตัด จักษุแพทย์สอดเครื่องมือ 3 อย่างเข้าไปข้างๆ ในตาดำ เนื่องจากเครื่องมือเล็กมากทำให้แผลเล็กมาก ไม่จำเป็นต้องเย็บ ไม่เคืองตา และไม่ต้องพักฟื้น
นพ. ชัยรัตน์ เสาวพฤทธิ์
จักษุแพทย์เฉพาะทางด้านจอประสาทตา
ศูนย์ตา โรงพยาบาลพญาไท 2
