โรคมัลติเพิล มัยอิโลม่า (multiple myeloma) เป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่ง ที่เกิดจากการแบ่งตัวอย่างผิดปกติของพลาสม่าเซลล์ (plasma cell) ซึ่งเป็นเม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่งในไขกระดูก ในภาวะปกติพลาสม่าเซลล์จะมีหน้าที่สร้างอิมมูโนโกลบูลิน (immunoglobulin) ซึ่งเป็นแอนติบอดี้ย์ (antibody) มาทำลายและต่อสู้กับเชื้อโรค พลาสม่าเซลล์ที่เพิ่มจำนวนอย่างผิดปกติในผู้ป่วยโรคมัลติเพิล มัยอิโลม่าจะสร้างอิมมูโนโกลบูลินที่ผิดปกติในเลือดเป็นจำนวนมาก เมื่อพลาสม่าเซลล์ผิดปกติมีการแบ่งตัวในไขกระดูกมากขึ้นจะมีการทำลายกระดูกและกดการทำงานของเซลล์ปกติในไขกระดูก ทำให้มีภาวะโลหิตจาง (anemia) เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ปวดกระดูก (bone pain) กระดูกหักง่าย เส้นประสาทถูกกดทับทำให้เป็นอัมพฤกษ์อัมพาตซึ่งถือว่าเป็นภาวะฉุกเฉินที่ผู้ป่วยควรรีบพบแพทย์ การทำงานของไตผิดปกติ (renal impairment)ติดเชื้อง่าย และความผิดปกติของเมตาบอลิสมต่างๆ ในร่างกาย เช่น ภาวะแคลเซียมสูงในเลือด (hypercalcemia) เป็นต้น
โรคมัลติเพิล มัยอิโลม่า พบประมาณร้อยละ 1 ของโรคมะเร็งทั้งหมด พบประมาณร้อยละ 10 ของมะเร็งเม็ดเลือด และพบเป็นอันดับสามรองจากมะเร็งต่อมน้ำเหลืองและมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน สำหรับสาเหตุที่แท้จริงของมะเร็งชนิดนี้ยังไม่ทราบแน่นอน ไม่มีการถ่ายทอดทางพันธุกรรมและไม่ได้เป็นโรคติดต่อ ส่วนใหญ่จะพบในผู้ป่วยอายุมาก การวินิจฉัยสามารถทำได้โดยการตรวจเลือด ตรวจปัสสาวะ ตรวจไขกระดูก และเอ็กซ์เรย์กระดูก
สำหรับทีมแพทย์ผู้ดูแลรักษาโรคมัลติเพิล มัยอิโลม่า ประกอบด้วย อายุรแพทย์ อายุรแพทย์โรคเลือด แพทย์รังสีรักษาและแพทย์ออร์โธปิดิกส์ การรักษาแบ่งออกเป็น 2 แบบ คือ การรักษาเฉพาะและการรักษาแบบประคับประคอง
การรักษาเฉพาะ ได้แก่ การให้เคมีบำบัด การให้ยาสเตียรอยด์ การให้ยาปรับระบบอิมมูน (immunomodulatory drug) และการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดเลือด ซึ่งสามารถทำให้อาการผิดปกติของผู้ป่วยดีขึ้นหรือหายไป ผู้ป่วยบางรายจะเข้าสู่ภาวะโรคสงบได้แต่ไม่หายขาด
การรักษาแบบประคับประคอง ได้แก่ การแก้ไขภาวะไตวายด้วยการล้างไตหรือให้สารน้ำอย่างเพียงพอ การให้ยาแก้ปวดกระดูก การให้เลือดเมื่อมีอาการเหนื่อย อ่อนเพลียจากภาวะโลหิตจาง เป็นต้น
การปฏิบัติตัวของผู้ป่วยที่สำคัญ คือ ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ มาตรวจตามที่แพทย์นัด ดื่มน้ำมากๆ เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำและไตวาย ควรงดรับประทานอาหารที่มีแคลเซียมสูง เช่น นม เนย เป็นต้น เนื่องจากไม่สามารถรักษาหรือป้องกันภาวะปวดกระดูกและภาวะกระดูกหักง่ายได้ และผู้ป่วยโรคมัลติเพิล มัยอิโลม่าจะมีโอกาสเกิดภาวะแคลเซียมสูงในเลือดได้ง่ายกว่าคนปกติทั่วไป
นพ. ต้นตนัย นำเบญจพล
* ขอบคุณบทความจาก : http://www.tsh.or.th/knowledge_detail.php?id=27
