โรคมือเท้าปาก (HFMD) คือ?
เป็นหนึ่งในกลุ่มอาการที่เกิดจากเชื้อ Enterovirus มักมีลักษณะเฉพาะ คือ มีตุ่มน้ำใสที่ปาก มือ เท้า พบบ่อยในเด็กเล็กโดยเฉพาะอายุต่ำกว่า 5 ปี มักระบาดในช่วงหน้าฝนและมีการระบาดอย่างสม่ำเสมอ
สาเหตุของโรคมือเท้าปาก?
เกิดจากไวรัสกลุ่ม Enterovirus เช่น Coxsackie a16, Coxsackie A6, Enterovirus 71
อาการของโรคมือเท้าปาก?
มีไข้ประมาณ 38⁰C – 39⁰C ประมาณ 1 – 2 วัน จากนั้นจะเริ่มเจ็บปาก มีผื่นเป็นลักษณะตุ่มน้ำใส หรือ เม็ดแดง ๆ (papulo – vesicular) บริเวณฝ่ามือ ฝ่าเท้า บางครั้งอาจมีตามลำตัว แขน ขาได้ แผลในปากจะเป็นแผลกลมเล็ก กระจายที่ลิ้น เหงือก กระพุ้งแก้ม และเพดาน เด็กจะกินอาหารไม่ค่อยได้ และอาการทั่วไปมักไม่รุนแรง และไข้มักจะหายใน 2 – 3 วัน ผื่นจะค่อย ๆ ดีขึ้นใน 7 – 10 วัน
การติดต่อของโรคมือเท้าปาก?
โดยการสัมผัสกับน้ำลาย น้ำมูก หรือสัมผัสกับผื่น ตุ่มน้ำใส และอุจจาระของผู้ป่วย
การวินิจฉัยและการวินิจฉัยแยกโรค?
โดยทั่วไปไม่จำเป็นต้องทำการตรวจทางห้องปฏิบัติการในผู้ป่วยที่อาการไม่รุนแรง แต่ในผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงหรือมีอาการไม่ตรงไปตรงมา รวมทั้งกรณีที่ต้องการตรวจเพื่อยืนยันโรคหรือเชื้อ
การรักษาโรคมือเท้าปาก?
รักษาตามอาการ สามารถหายได้เองโดยใช้ระยะเวลาประมาณ 7 วัน และเฝ้าระวังอาการที่เป็นสัญญาณอันตราย ที่บ่งชี้ถ้าโรครุนแรง เช่น ไข้สูงนานมากกว่า 48 ชั่วโมง ซึมลง อาเจียนบ่อย อ่อนเพลียมาก กระวนกระวาย ร้องกวนตลอดเวลา กระตุก อ่อนแรง เดินเซ ชัก ตาลอย หอบเหนื่อย ตัวลายซีด ควรรับไว้ในโรงพยาบาล
การป้องกันโรคมือเท้าปาก?
- รักษาสุขอนามัยของสิ่งแวดล้อม เน้นการล้างมือด้วยน้ำ, สบู่ ทุกครั้ง หลังขับถ่าย หรือเปลี่ยนผ้าอ้อมให้เด็ก และก่อนรับประทานอาหาร ไม่ใช้ช้อน หลอดดูด แก้วน้ำ หรือของเล่นที่อาจปนเปื้อนน้ำลายร่วมกัน
- ทำความสะอาดของเล่นด้วยสบู่หรือน้ำยาทำความสะอาดทั่วไป
- หลีกเลี่ยงการพาบุตรหลาน ไปในสถานที่ที่มีโอกาสสัมผัสโรคได้ เช่น บ้านบอล ,สนามเด็กเล่น
- เด็กที่ป่วยเป็นโรคมือเท้าปาก แนะนำให้อยู่บ้าน ไม่ให้มาเล่นร่วมกับเด็กคนอื่น ไม่ควรไปว่ายน้ำในสระสาธารณะเป็นเวลา 1 สัปดาห์ แยกเด็กป่วยไม่ให้ร่วมกิจกรรมกับเด็กอื่น
- ขณะนี้ยังไม่มีวัคซีนป้องกันโรคนี้
โรคมือปากเท้า…สิ่งที่พ่อแม่ควรรู้เพื่อลูกรัก?
โรค HFMD ไม่ใช่โรคที่มีอาการเล็กน้อยอีกต่อไป ควรเฝ้าระวังอาการของผู้ป่วยที่อาจกลายเป็นโรครุนแรงได้ รีบนำผู้ป่วยมารักษาและควรคิดถึง Entesovirus 71 ถ้าผู้ป่วยมีอาการรุนแรงมากขึ้น หรือไม่ดีขึ้น
โรคมือปากเท้าที่คิดว่าเป็นโรคธรรมดา ๆ ทำไมตอนนี้ถึงกลับมาระบาด บางรายถึงขั้นเสียชีวิตก็มี?
ก่อนหน้านี้ไม่ได้รับความสนใจมากนัก เพราะไม่รุนแรงและหายเองได้ จนมีการระบาดของโรคนี้ในต่างประเทศ โดยผู้ป่วยมีอาการรุนแรงทางระบบประสาท มีภาวะก้านสมองอักเสบ, เยื้อหุ้มสมองอักเสบ, เนื้อสมองอักเสบกล้ามเนื้ออ่อนแรงคล้ายโปลิโอ,หัวใจล้มเหลว, น้ำท่วมปอด ทำให้เด็กเสียชีวิตจำนวนมาก ส่วนใหญ่พบในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี พบว่าเด็กที่เป็น HFMD ที่มีอาการรุนแรง และเสียชีวิตเกือบทั้งหมดเกิดจากเชื้อ Enterovirus 71 และมีอาการรุนแรง อาจไม่พบผื่นแบบ HFMD
โดย : พญ. ประภาศรี พลังวชิรา
ขอบคุณบทความจาก : https://www.samitivejhospitals.com/th/hfmd/
