เหตุผลง่ายมาก ระดูเป็นตัวชี้บ่งสุขภาพของคุณผู้หญิงที่สำคัญ โดยเฉพาะสุขภาพระบบสืบพันธุ์สตรีและเกี่ยวข้องกับระบบเลือดด้วย
ในไดอารี่ระดูของคุณผู้หญิงควรบันทึกสิ่งใด? สิ่งที่ควรเป็นบันทึกได้แก่ วันที่และจำนวนวันของการมีระดู ปริมาณระดู ใช้ผ้าอนามัยกี่ผืนต่อวัน อาการปวดระดูมีหรือไม่มี รุนแรงเพียงใด (ทนได้ ต้องใช้กระเป๋าน้ำร้อน หรือยาแก้ปวด) และอาการร่วมขณะมีระดู เช่น ปวดศีรษะ คัดเต้านม เป็นต้น
ความผิดปกติในแต่ละหัวข้อที่บันทึกสะท้อนว่าคุณผู้หญิงน่าจะมีปัญหาสุขภาพอย่างใดอย่างหนึ่ง ถ้าบันทึกได้ครบถ้วนจะช่วยคุณหมอมีแนวในการวินิจฉัยและดูแลคุณผู้หญิงได้ง่าย และแม่นยำขึ้น
คุณผู้หญิงควรเข้าใจว่า แต่ละโรคมีความสำคัญที่ต้องได้รับการวินิจฉัยและรักษา เป็นต้น ว่าภาวะไข่ไม่ตกร่วมกับภาวะฮอร์โมนเพศชายสูง มีชื่อภาษาอังกฤษว่า POLYCYSTIC OVARY SYNDROME มีปัญหาสุขภาพกับคุณผู้หญิงหลายประการ เช่น ภาวะไข่ไม่ตกทำให้ไม่มีระดู มีภาวะมีบุตรยาก และมีความผิดปกติของเยื่อบุโพรงมดลูกได้ ฮอร์โมนเพศชายสูงทำให้มีสิว ผิวมัน บางรายมีหนวดเครามากกว่าปกติ และคุณผู้หญิงที่เป็นโรคนี่มักจะอ้วน มีโอกาศเป็นโรคเบาหวานได้มากกว่าสตรีทั่วไป
คุณผู้หญิงทราบหรือไม่ว่า ภาวะฮอร์โมนโปรแลคตินสูงเกี่ยวกันกับเนื้องอกเล็กที่ต่อมใต้สมองภาวะโปรแลคดินสูง และการทำงานผิดปกติของส่วนไฮโปทาลามัส ทำให้รังไข่ไม่ทำงานจึงหลั่งฮอร์โมนเพศหญิงน้อยมากมีผลต่อภาวะกระดูกพรุน
ภาวะปกติของระดูเป็นอย่างไร?
| ระยะเวลาระหว่างรอบระดู |
21-35 วัน |
|
จำนวนวันในแต่ละรอบ |
2-7 วัน |
|
ปริมาณ |
แตกต่างในแต่ละคนให้บันทึกเป็นจำนวนผ้าอนามัย/วัน |
|
ปวดระดู |
ไม่มีหรือปวดเล็กน้อย |
|
อาการอื่นๆ |
มีอาการอย่างไร บันทึกไว้ เช่น คัดหน้าอก ปวดศีรษะ ปวดไมเกรน เป็น |
ถ้าคุณผู้หญิงมีระดูที่แตกต่างไปจากนี้ อาจจะมีความผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์
ระดูที่แตกต่างไปจากปกติมีอะไรบ้าง?
ระยะเวลาระหว่างรอบระดูนาน แต่ละรอบระดูนานกว่า 35 วัน คุณผู้หญิงจำนวนมากมีระยะเวลารอบระดูนาน 2-3 เดือน (หมายถึง 2-3 เดือน มีระดูหนึ่งครั้ง) บางรายนานถึง 6 เดือน (ภาวะขาดระดู) ถ้าคุณผู้หญิงระดูในลักษณะเช่นนี้ เป็นภาวะไข่ไม่ตกเรื้อรัง โดยทั่วไป คุณหมอจะพิสูจน์ก่อนว่าคุณผู้หญิงไม่ได้ตั้งครรภ์จึงจะหาสาเหตุของภาวะไข่ไม่ตกที่พบบ่อย
สาเหตุของภาวะไข่ไม่ตก
• ภาวะไข่ไม่ตกร่วมกับมีภาวะฮอร์โมนเพศชายสูง (PCOS)
• ภาวะฮอร์โมนโปรแลคตินสูง
• ต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ
• สมองส่วนไฮโปทาลามัสทำงานผิดปกติ
• ภาวะไข่ไม่ตกที่ไม่ทราบสาเหตุ
คุณผู้หญิงควรให้ความสนใจกับการที่มีระดูห่าง และระดูขาดหายไปนานๆ มีผลต่อสุขภาพหลายประการ ถ้ามีภาวะนี้ควรไปพบสูตินรีแพทย์ เพื่อตรวจหาสาเหตุ และรักษาแต่เนิ่นๆ
นอกจากรอบระดูแล้ว ปริมาณของระดูจำนวนวันที่ระดูและอาการปวดระดู ล้วนจะสะท้อนสุขภาพของคุณผู้หญิงทั้งสิ้นจำนวนวันของระดูที่นานไป และปริมาณที่มาก (ใช้ผ้าอนามัยต่อวันมากขึ้นหรือมีก้อนเลือดร่วมกับเลือดระดู) แสดงว่าคุณผู้หญิงอาจมีโรคเนื้องอกมดลูก โรคเยื่อบุมดลูกในชั้นกล้ามเนื้อ ติ่งเนื้อในโพรงมดลูก หรือการทำงานของระบบฮอร์โมนผิดปกติ และโรคเลือดบางชนิด ถ้าคุณผู้หญิงมีอาการปวดระดูมากขึ้น รุนแรงขึ้น (จากเดิมไม่ต้องรับประทานยาแก้ปวด แล้วต้องรับประทานจากเดิมรับประทานยาแก้ปวดแล้วอาการทุเลา ปัจจุบันรับประทานยาแก้ปวดไม่ทุเลา) คุณผู้หญิงอาจจะมีโรคเยื่อบุมดลูกในชั้นกล้ามเนื้อ (Adenomyosis) โรคภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ หรือช็อกโกแลคซีสต์
สาเหตุของระดูที่มีจำนวนวันมากขึ้นปริมาณระดูมากขึ้น
• โรคเนื้องอกมดลูก
• โรคเยื่อบุมดลูกในชั้นกลางเนื้อ
• ติ่งเนื้อในโพรงมดลูก
• โรคเลือดบางชนิด
สาเหตุของกาปวดระดูมากขึ้น
• ภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
• ช็อคโกแลตซีสต์ (Chocolate cyst)
• โรคเยื่อบุมดลูกในชั้นกล้ามเนื้อ (Adenomyosis)
คุณผู้หญิงควรทำไดอารี่ระดูของตนเองอย่างต่อเนื่อง จะได้ทราบภาวะระดูว่าปกติหรือผิดปกติ ถ้าผิดปกติมีความผิดปกติที่ประเด็นใด? มีโอกาสจะเป็นโรคหรือภาวะผิดปกติอะไรบ้าง ไดอารี่ระดูนี้ยังช่วยให้คุณหมอที่ดูแลใช้เป็นแนวทางในการวินิจฉัยได้ด้วย
ศ.นพ.เสวก วีระเกียรติ
สูติ-นารีแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญการผ่าตัดส่องกล้องทางนรีเวช
ศูนย์สุขภาพสตรีกรุงเทพ โรงพยาบาลกรุงเทพ
* ขอบคุณข้อมูลจาก : http://health.haijai.com/1883/
